Titulli i Disertacionit:  ASPEKTE GJUHËSORE DHE KULTURORE NË PËRKTHIMET NË GJUHËN SHQIPE TË VEPRAVE TË SHKRIMTARIT ITALIAN PËR FËMIJË GIANNI RODARI

• Autori: Ingrit TIRANA

• Institucioni: Universiteti i Tiranës,  Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Departamenti i Gjuhës Italiane

• Fusha e studimit:  Shkenca Gjuhësore 

• Data e publikimit: 01.09.2025

• Disertacioni gjendet i publikuar në Gjuhën Shqipe

• Të drejtat e autorit:

© E drejta e autorit: Ingrit TIRANA.
Publikuar nga Universiteti i Tiranës
Bazuar në aktet ligjore, rregulloreve dhe politikave të UT-ës

👉 Klikoni këtu për të parë disertacionin e plotë (PDF)

 

Abstrakt Shqip:

Ky studim trajton përkthimin e letërsisë për fëmijë me fokus të veçantë në analizën e përkthimeve të veprave të Gianni Rodarit në gjuhën shqipe. Përkthimi i letërsisë për fëmijë paraqet një fushë të veçantë brenda studimeve përkthimore dhe atyre krahasuese, ku përveç sfidave të natyrës gjuhësore dhe kulturore, ndërthuren edhe aspekte edukative, konjitive, dhe ideologjike që ndikojnë në mënyrën e përshtatjes dhe interpretimit të veprave për publikun e synuar. Në këtë kontekst, qëllimi kryesor i studimit është të shqyrtojë mënyrën se si përkthyesit shqiptarë kanë përshtatur veprat e Rodarit për lexuesit e vegjël, duke analizuar problematikat që lidhen me procesin e përkthimit, strategjitë e ndjekura, si dhe ndikimet ideologjike dhe kulturore që kanë formësuar përkthimet gjatë periudhave të ndryshme historike. Në studim theksohen aspektet gjuhësore dhe kulturore që ndikojnë në përkthimin e veprave për fëmijë, ku përkthyesit përballen me sfida të tilla si ruajtja e humorit, ritmit, lojërave gjuhësore dhe përdorimit të referencave kulturore së gjuhës së burimit dhe të asaj të mberritjes. Po ashtu, studimi nënvizon nevojën për një qasje më të strukturuar dhe kritike ndaj përkthimit të letërsisë për fëmijë në Shqipëri dhe rëndësinë e zhvillimit të studimeve krahasuese që kontribuojnë në pasurimin e kritikës letrare dhe të kulturës përkthimore shqiptare.

Fjalët kyçe: letërsi për fëmijë, receptim, aspekte gjuhësore e kulturore, problematika dhe strategji, ndikime ideologjike, teksti pamor.

 

Abstract English

This study examines the translation of children’s literature, with a particular focus on the Albanian translations of Gianni Rodari’s works. As a distinct field within translation and comparative studies, the translation of children’s literature intertwines linguistic and cultural challenges with educational, cognitive, and ideological factors that shape how works are adapted and interpreted for their target audience. In this context, the study primarily explores how Albanian translators have adapted Rodari’s works for young readers by analyzing translation-related issues, the strategies used, and the ideological and cultural influences that have shaped these translations across different historical periods. The research highlights the linguistic and cultural factors affecting the translation of children’s literature, particularly the challenges translators face in preserving humor, rhythm, wordplay, and cultural references in both the source and target languages. Furthermore, the study underscores the need for a more structured and critical approach to the translation of children’s literature in Albania and emphasizes the importance of developing comparative studies that contribute to literary criticism as well as to the evolution of Albanian translation practices.

 

Keywords: children’s literature, reception, linguistic and cultural aspects, issues and strategies, ideological influences, visual text